دانلود جزوه و پاورپوینت و مقاله طرح درس

دانلود مقاله در مورد مسجد كبود تبريز 37 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 39 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏مسجد كبود تبريز، فيروزه‏‌‏ي اسلام
‏بناي تاريخي ـ مذهبي مسجد كبود از آثار ارزشمند دوره قراقويونلو مي‏‌‏باشد كه به دستور جهانشاه كه شهر تبريز را پايتخت خود قرار داده بود و به سركاري عزالدين قاپوچي بنا گرديده و با استناد به كتيبه برجسته سردرب به سال 870ه‏‍‏.ق ساختمان آن به اتمام رسيده است. نام اين مسجد به لهجه محلي، ‏«‏گوي مسجد‏»‏ است.
‏بناي اصلي در مقام مسجد مقبره، داراي صحن وسيعي بوده كه در آن مجموعه‏‌‏اي از ساختمان‏‌‏ها از جمله مدرسه و حمام و خانقاه و كتابخانه ساخته شده بود كه متاسفانه آثاري از آنها بجاي نمانده است.
‏خصوصيت بارز و شهرت وافر مسجد كبود با معماري ويژه تلفيقي و اعجاب‏‌‏انگيز آن بيشتر به خاطر كاشيكاري معرق و تلفيق آجر و كاشي، آجري نقوش پركار و در حد اعجاز آن مي‏‌‏باشد كه زينت‏‌‏بخش سطوح داخلي و خارجي بنا بوده است. در متن كتيبه برجسته سردرب باشكوه و پرنقش و نگار آن، عمارت مظفريه و نيز نام نعمت ‏«‏الله بن محمود البواب‏»‏، خطاط و احتمالاً طراح نقوش كه از هنرمندان برجسته خوشنويسي آذربايجان بوده، درج شده است.
‏چنين تصور مي‏‌‏شود كه ساختمان مسجد كبود به مثابه يادماني از پيروزي‏‌‏هاي جهانشاه برپا گرديده است، به طوري كه در اين خصوص مي‏‌‏توان به سوره فتح كه به صورت كامل و به شكل برجسته، زينت‏‌‏بخش دورتادور بالاي شبستان بزرگ مي‏‌‏باشد، اشاره نمود. نام جهانشاه در كتيبه بالاي درب ورودي نقش بسته كه قبلاً روكش طلايي داشته است.
‏مسجد كبود داراي دو مناره باريك و بلند در منتهي اليه شرق و غرب ضلع شمالي بوده است. در پشت درب ورودي به شبستان بزرگ، يك بيت شعر فارسي به خط ثلث نوشته شده بدين مضمون:
‏كردار بيار و گرد گفتار مگرد چون كرده شود، كار بگوييد كه كه كرد
‏بناي اين مسجد بسيار عالي، نماي آن كه پنجاه قدم ارتفاع دارد، هشت پله از سطح زمين اطراف كرسي دارد و از خارج ديوارهاي آن همه از كاشي اعلي به رنگ‏‌‏هاي مختلف پوشيده شده است. از طرف داخل با نقش و نگارهاي زيبا به سبك معماري اعراب و كلمات بسيار به خط عربي از طلا و لاجورد زينت يافته است. از دو طرف بنا دو مناره با برج خيلي بلند، اما كم‏‌‏قطر ساخته‏‌‏اند و در ميان آنها راه‏‌‏پله تعبيه شده است كه بالا مي‏‌‏رود و سطح ظاهر منارها هم كاشي است و اين آجرهاي منقش براق زينت معمولي است كه در ايران ابنيه را بدان مي‏‌‏آرايند.
‏درب مسجد چهار پا بيشتر عرض ندارد و در وسط يك تخته سنگ سفيد شفافي تراشيده شده كه بيست و چهار پا طول، يعني ارتفاع و دوازده پا عرض آن سنگ است و در ميان سطح داخلي آن نماي بزرگ مسجد خيلي زيبا و عظيم به نظر مي‏‌‏آيد، از راه‏‌‏رو و مسجد داخل گنبد مي‏‌‏شود كه سي و شس قدم قطر آن است. اين گنبد از طرف داخل روي دوازده مجردي بنا شده كه شانزده مجردي هم از خارج تكيه‏‌‏گاه آن است و اين مجردي‏‌‏ها خيلي بلند و شش پاي مكعب حجم آنها است، در پايين ستون‏‌‏هاي سكويي از مرمر سفيد ساخته شده كه زير آن خالي و خانه خانه است، براي اينكه كفش‏‌‏ها را هنگام داخل شدن به مسجد مي‏‌‏كنند و در آن حفره‏‌‏ها بگذارند.
‏اين گنبد از طرف داخل با آجرهاي كوچك مربع از كاشي‏‌‏هاي الوان مختلف گل و بوته‏‌‏دار موزاييك شده كه در ميان آنها به تناسب جملات و آيات عربي گنجانيده و به قدري خوب به هم اتصال داده‏‌‏اند كه گويا يك پرده نقاشي است كه تمام با درجه و پرگار ساخته شده است. از اين گنبد داخل يك گنبد كوچكتري مي‏‌‏شود كه خيلي قشنگتر از اولي است:‏‌‏ در عمق آن از سنگ مرمر شفاف سفيد چيزي ساخته شده كه شباهت به دري كه باز نمي‏‌‏شود، دارد.
‏اين گنبد مجردي ندارد، اما ازاره‏‌‏ي آن به قدر هشت پا ارتفاع از سنگ مرمر سفيد است و سنگ‏‌‏ها به عرض و طولي است كه مايه تعجب و حيرت است. تمام اين گنبد از ميناي بنفشه رنگ است كه روي آن اقسام گل‏‌‏هاي صاف نقاشي شده، سطح خارجي هر دو گنبد هم از همين كاشي‏‌‏ها است، ولي نقاشي آنها برجسته مي‏‌‏باشد. روي گنبد اولي گل‏‌‏هاي سفيد روي زمينه‏‌‏ي سبز و گنبد دومي ستاره‏‌‏هاي سفيد روي زمينه سياه نقش شده و همه اين رنگ‏‌‏ها به بيننده لذت و فرح مي‏‌‏دهند.
‏نزديك درب ورودي كه از گنبد بزرگ داخل گنبد كوچك مي‏‌‏شوند، طرف چپ منبري از چوب گردو به ديوار تكيه داده‏‌‏اند كه نجاري آن تعريفي نداشت، اما طرف دست راست يك منبر ديگر از همان چوب به ديوار تكيه داده‏‌‏اند. بالاي سر آن سايباني از همان چوب افراشته و دور محل نشيمن آن از چوب نرده كوچكي ساخته شده و چهارده پله دارد. در سمت جنوب مسجد دو تخته سنگ خيلي بزرگ سفيد شفاف كه نور خورشيد از آن مي‏‌‏گذرد، نصب شده است. وقتي آفتاب به آنها مي‏‌‏تابد، سرخ رنگ مي‏‌‏شود، به طوري كه چند لحظه بعد از غروب آفتاب هم مي‏‌‏توان به روشنايي و تلالو آنها مكتوب را قرائت كرد.
‏شبستان بزرگ را از سه طرف رواق‏‌‏ها دربر گرفته و بر بالاي آن گنبد دو پوشي به قطر تقريبي 17 متر قرار گرفته است. شبستان كوچك كه در حكم مكاني خصوصي و مقبره سلطنتي درنظر گرفته شده بود، در سمت جنوب بنا واقع شده و با قطعات سنگ مرمر ازاره‏‌‏بندي شده بود كه آيات قرآني به خط زيباي ثلث و به صورت برجسته زينت‏‌‏بخش قسمت فوقاني سنگ‏‌‏ها است.
‏كاشيكاري آن صرفاً به رنگ لاجوردي و عمدتاً از قطعات شش ضلعي كار شده بود و تمام سطح سقف آن زرنگاتر (نقاشي با آب طلا) و كف شبستان‏‌‏ها به احتمال قوي مرمرين بوده است. نقش و نگار نقاشي معرف مسجد شامل گره‏‌‏بندي‏‌‏هاي هندسي، گل و بوته اسليمي و كتيبه‏‌‏هاي مختلف كه مجموعاً حكايت از زيبايي خارق‏‌‏العاده‏‌‏اي داشته است.
‏آرامگاه جهانشاه و نزديكان وي در انتهاي شبستان كوچك در داخل سرداب بوده است. زلزله مهيب سال 1193 ه‏‍‏.ق باعث ويراني شهر تبريز و كشته شدن عده زيادي از مردمن آن گشته و از مسجد كبود بجز سردرب و چندين جزرپايه برجاي نمي‏‌‏گذاردن و در فاصله بين سال‏‌‏هاي پس از زلزله تا شروع مرمت، درب ورودي اصلي و قطعات مرمرين و .... به تاراج مي‏‌‏رود.
‏اين بنا در ضلع شمالي خيابان امام روبروي كوچه صدر واقع شده كه در سال 870ه‏‍‏.ق در دوره جهانشاه قراقويونلو و با نظارت صالحه خاتون دختر جهانشاه بنا ساخته شده است.
‏بناي مسجد شامل سردرب، شبستان و مقبره است كه سردر آن رو به شمال واقع شده، در كنار آن ستون‏‌‏هايي متصل به بنا به شكل مارپيچ بالا رفته و در قسمت فوقاني هلالي بيضي شكل وجود دارد. پس از سردرب و دهليز واقع در پشت آن، شبستان بزرگ مسجد به ابعاد 5/16 متر قرار دارد كه در سه طرف شمالي، غربي و شرقي آن شبستان رواقي به عرض 4/4 متر با طاق‏‌‏هاي ضربي و گنبدهاي كم‏‌‏خيز وجود دارد.
‏قسمت جنوبي بنا به شبستان كوچكي موسوم به مقبره راه دارد. كاشيكاري آن آبي رنگ فيروزه‏‌‏اي است كه به نام ‏«‏فيروزه اسلام‏»‏ شهرت يافته است. در بالاي حاشيه‏‌‏هاي عريض طاقچه‏‌‏ها، كتيبه اصلي بنا قرار گرفته كه بالاي اين كتيبه نيز نوشته‏‌‏هاي كوتاهي با خطوط ثلث و كوفي در بين طرح‏‌‏هاي مختلف گل و بوته اسليمي و اشكال مختلف هندسي جاي داده شده است.
‏اين مسجد در سال 1193 ه‏‍‏.ق در اثر زلزله ويران شد كه از بناي عظيم و نفيس سردرب و چند جرز پايه‏‌‏هاي شبستان باقي مانده بود، در سال‏‌‏هاي 1318.1319 بعد از 8 سال ثبت تاريخي، تعميراتي در طاق و سردرب شمالي آن به عمل آمد و در سال‏‌‏هاي بعد از انقلاب نيز با بودجه و نظارت انجمن آثار ملي و سازمان ملي حفاظت آثار باستاني سابق، بازسازي شد.